Veteriner |YÜZ KEMİKLERİ

Veteriner |

YÜZ KEMİKLERİ

• Maxilla:

1. Burun kemiklerinin yanlarında bulunur. N. trigemi- ııufTun ramus maxillaris’lerinin kolu n. infraorbitalis'in yüze çıktığı dolik olan for. infraorbitalis kemiğin lateral yüzünde üçüncü premolar
2. tal sırasında os

    

   carpale primum, scecundum, tertium, quartumbulunur. Bunlardan sonra beş adet ossa metacarpalia gelir. Carpus’dan distal’e doğru arka yüz olan palmar yüzde her art. metacarpophalangea’da 2 ossa sesamoidea vardır. Art. cubiti, gingliymus bir eklemdir. Collateral liga- mentlerden başka caudal’de olecranon’dan çıkıp humerus’a yapışına lig. olecrarıi eklemi kuvvetlendirir. M. biceps brachii’nin yapışma yerinin lateral’inde m. supinatorius, medial tarafında ise m. pronator teres adında iki kas bulunur. Bunlar antebrachium’u medial’e ve lateral’e döndürürler. Ulna ile radius arasında m. pronator quadratusbulunur. M. pronator teres’in caudal’inde m. flexor carpi radialis, onun da arkasında yüzlek olarak m. flexor digitorum superficialisyer alır. Ossa antebrachii’nin cranial yüzünde m. extensor carpi ulnaris sonra m. ex- tensor digitorum lateralisonun de yanında m. extensor digitorum communisbulunur. Sonkinin biraz üzerinde ve medial yüze doğru m. extensor carpi radialis distal’e doğru iner. Caudal yüzde olecranon’dan çıkıp aşağıya iner, yine arkada m. flexor carpi ulnaris’in caput ulnaris’i görülür. Bunun lateral’inde caput humeralis’i (m. flxor carpi ulnaris’in) bulunur. M. flexor carpi ulnaris’in caput ulnaris’inin medial’inde m. flexor digitorum profundus yer almıştır.

   
   Parmaklarda (digiti) kas tendolarını yerinde tutan lig. anulare’leri tetkik ediniz.

   Bunlar yarım halka biçimindedirler, tendoların açılmalarına mani olurlar.

   Antebrachium’un carinal yüzünde deri altında v. cep- halica humeri’yi bulunuz (şekil: 14).

   Bunun yanında ince bir kas şeridi vardır, o m. brachioradialis’tir.

   A. mediana,

   a. cubiti’nin medial yüzünde A. interossea commu- nis’ı spatium interosseum’a gönderir. Kendisi antebrachium’un ortalarında ikiye ayrılır, biri zayıf, A. ulnaris, diğeri kuvvetli A. radial- ı's’dir. A. mediana yanında n. medianus seyreder.

   
   M. flexor

    

   digitorum superficialis 2.,3.,4. ve 5. parmakları I. pha- lanx’lannin distal II. phalanx’lannin proximal nihayetlerine gider. M. flexor digitorum profundus ise III. phalanx’lara yapışır.

   
   Carpus

    

   ekleminin palmar yüzünde palmar lig. carpalia trunsver- sum os accessorius’dan çıkar, transversal seyreder, bunun altında m. flexor digitorum profundus’un, üstünden m. plexor digitorum superfi- cialis’in tendosu geçer. Burası canalis carpalisadını alır. Bu son iki kas tendosu arasında n. medianus ile A. ulnaris bulunur. Dolayısıyla n. ulnaris kanalın dışında’dır.

3. Köpekte ossa carpi 7 kemikten oluşmuştur.

    

   Os carpi radiale büyüktür, çünkü os carpi intermedium ile birleşmiştir. Os carpi accen- sorium çomak şeklindedir.

   Yassı, yuvarlık, küçük 3. bir susum kemiğinde Cr+i’nin mn dal’inde ve Mc l’in

    

   proximal’inde bulunur.

    

   Ossa metacarpi,

   beş tane olup Mc 1 en kısadır ve öbürlerinden ayrılır öbürleri birbirine sıkışmış bir (uzun) orta çift ile (kısa) dış çifte ayrılırlar, öyle ki 5 parmaklı olan etçil ayağı çift parmaklı yapıya sahip olur. Mc 2 de çok

    

   proximal’e uzamıştır. Capitulum’un bir eklem makarası, onun volar’inde sagittal bir crista ve susam kemikleri için ikiye ayrılma onun dorsal’inde oldukça belirgin bir enlemesine oluk, yanlar da band çukurluğu ve çıkıntısı vardır.

    

   Ossa digitorum manus

   ’da (parmak iskeleti) orta parmağın pha

    

   lanx’lan daha uzun ve daha kuvvetli teşekkül etmiştir. Phl, Ph2’den uzundur ve dört köşelidir. Ph III tırnak kemiği olarak özel bir yapıyıı maliktir. Ph II yoktur.

   Ph 1, şişkin uçlarıyla dört köşeli kısa bir silindir şeklindedir ve hafif dorsal’e kıvrıktır. Bir yarık vasıtasıyla 2 band çıkıntısın« ayrılmıştır.

    

   Distal troehlea eyer yüzü olarak teşekkül etmiştir.

   Ph II daha kısa bir silindir biçimindedir.

   Ph III köpekte kalın-köpek tırnağı şeklinde ve küt, yanlardan biraz basık bir koni şeklindedir. Palmarda çengel şeklinde yukar bükülmüştür. Yan yüzler

    

   proximal kısmında bir sırt yapacak tarzde seyrederek volarda dar bir taban yüzü ile tamamiyle ayrılmışlardır Proxikmal’de yan çıkıntı koni biçiminde bir çıkıntıya taşır. Bu çıkıntı palmar yüzde tabanda kamburlaşır, fakat yanladan ve dorsal’de keskin tırnak cristası ile çatılanır. Pulvinus çıkıntısının yanlarında tırnak deliği bulunur.

   Susam kemikleri, etçillerde volar ve

    

   dorsal .olarak teşekkü etmişlerdir. Volar susam kemikleri 2-5. parmakların 1.eklemleri üzerinde 2 şer adet bazen bir adet, 2-3. eklem üzerinde 1 er adet kıkırdaksı olarak kalırlar. Dorsal susam kemikleri 1. ve 2. parmak ek lemeri üzerinde bulunur. Bunların proximal olanları çok defıı kıkırdaksı olarak eklem kapsülleri içinde, daima kıkırdaksı olan dil tal susam kemileri ise gerici kasın kolları içinde bulunurlar.

   N. medianus, m. pronator teres ve

    

   m. quadratus, m. flexor carpi rı» dialis, m. flexor digitorum superficialis, m. flexor digitorum profun dus’un caput radialis’ini innerve eder.

    

   N. ulnaris,

   nntebrachium’un medial’inden caudalateral’e doftrıı

   dış kökünün dorsal’indedir. Köpek dişi premolar ve

    

   m corrigator Hupercilii

   görülür. Yüz felcinde alt göz kapağı aşağı doğru dUynr ve gözü kapamaz. Palpebra'ların kenarlarında

    

   tarsus bezleri ara- İm İNpitleri gibi yer alır. Angulus oculi lateralis'te m. retractor anguli im ııli bulunur. Üst ve alt göz kapağının medial’de birleştiği yere yakın ıkl punçta lacrímalegörülür, göz yaşı bu delikler ile ductuli lacrimales' n tfeçer. Hu iki kanal birbirine yaklaşarak saccus lacrimalis'e açılırlar. Kuradan itibaren saccus lacrimalis başlar. Buradan başlayan ostium ıııiHolacrimalis ile (göz yaşı bezi deliği) ile burun deliklerine açılır. Göz yıışı Gl. lacrimalis'de yapılır. Bu bez bulbus oculi'nin az çok dorso- lııl«ral'inde bulunur. Ayrıca angulus oculi medialis’de küçük bir carun- cııla vardır, göz yaşı bunun etrafında toplanır, adeta bir göl yapar. Bu nrııda medial göz açısında palpebra tertia (üçüncü göz kapağı) yer alır, hu oluşum cartílago, mix bir bez, lenfoid doku ve konjunctiva'dan oluşur. Göz kapaklarının iç yüzü bir bulbus oculi’nin ön tarafı conjunctivaile örtülür.

   Burun delikleri ve dudaklar m.

    

   levator nasolabialis ile kaldırılır. Ağızın köşelerini (angulus oris) geriye doğru çeken kaslar rn. platysma ve m. zygomaticus’tur. Fossa temporalis’e doğru bir çıkıntı ya pan kemik mandibula’nın proc. coronoideus’udur, buna m. temporalis yııpır. Isırıcı hayvanlarda m. temporalis, ot yiyen hayvanlarda m. mas- ««ter kuvvetlidir. M. masseter mandibula’nın lateral’inde yer alır, ıııandibula’nın medial’inde ise m. pterygoideus bulunur. Fossa tempor- ıılis’in ventar’inde orbita’nın altında fossa pterygopalatina bulunur.

   Şimdi m. digastricus’u, bulunuz, hemen ramus mandibulae’nin caudal’indedir. Bu kas ile m. masseter arasında gl. mandibularis’in kanalı aynı zamanda gl. sublingualis’in

    

   caudal portion’u bulunur. Bu kanal caruncula sublinualis’in aralarına açılır. M. digastricus’un era- ııial’inde m. mylohyoideus, n. mylohyoideus, A. sublingualisbulunur.

    

   A.

    

   carotis communisfossa atlantis’e yakın a. occipitalis'i verir ve A. carotis externaile interna’ya ayrılır. A. cortis interna fossa petroba- Hİllaris’e gider, A. carotis externa ise A. lingualis ’i dilin köküne gönderir ve A. maxillaris externa’yi verir, bu mandibula’nın ramus’u altında dolaşarak A. facialis olarak yüze geçer. Halbuki A. maxillaris interna fossa pterygoplatina’ya gider. Bu arada A. temporalis superfi- calis’i ve A. auricularis caudalis’i verir. A. maxillaris interna, articu• latió temporomandibular is'e yakın geçer, ordan canalis alaris’e gider, oradan fossa pterygopalatina'ya gelir. Canalis alaris’e yakın for. ovale bulunur, buradan n. mandibularis cavum cranii'yi terkeder ve for. mandibulare'den canalis mandibularis’e gider, alt çene dişlerini in» norve eder.

   Şimdi tt., 10., 11., çift beyin sinirlerini envum crıınii'- den ayrıldığı yerlerde

    

   tesbitedini/..

   molar dişler için maxilla alveolleri ihtiva eder.

   • Os incisivum:
   1. Maxilla’nin rostral’inde bulunur ve incisiv diş alveollerini taşır.

    

   • Os palatinum:
   • Burun boşluğunun
   1. ventral tabanın, palatinum durum'u '(sert damağın) esasını teşkil eder.

    

   • Os
   • zygomaticum:
   1. Maxilla’nin caudal’inde yer alır ve proc. tem- poralis’i caudale doğru gönderir.

    

   • Mandibula:
   • Alt çene kemiği ramus ve
   1. corpus mandibulae’den oluşur, ramus, proc. condylicus ve proc. coronarius’n taşır. Medial yüzünde for. mandibulae bulunur. Buradan n. trigeminus’un n. mandi- bularis’i canalis mandibularis’ten geçer ve dişleri innerve ettikten sonra for mentale’den dışarı çıkar.

    

   • Os hyoides (Dil kemiği):
   • Bu
   1. basihyoid, keratohyoid, thyrohyoid, epihyoid, tymponohyoid’den oluşur (şekil: 39).

   Ramus mandibulae’nin üçüncü bir çıkıntısı ventral’e ve caudal’e doğru olup bu proc. angularis’tir.

   Mandibula bir

    

   meniscusaracılığı ile os temporale’nin ventral yüzü ile eklemleşir. Atlas kemiği de condylus occipitalis’lerle eklemleşir.

   Birinci, ikinci

    

   cervical sinir ile n. hypoglossus sahasında çalışırken n. hypoglossus ile birinci cervical sinir arasındaki ansa hy- poglossi veya ansa cervicalis’i bulacaksınız. İkinci cervical sinir esas olarak dorsal’dedir, yalnız küçük bir kol yüze gönderir, bu da kulak sahasına gider. Birinci boyun siniri ise ventral’dedir, hyoid kaslarına gider. Bu sahada in. retropharyngicus’u. gördünüz. Bu oluşumu Gl. tyroi- dea ile karıştırmayınız. Gl tyroidea daha caudal’de ve daha küçüktür, eliptik bir şekildedir. Bu sahada küçük vena’lar göze çarpar, bunlar v. jugularis interna’yı teşkil ederler. Bu vena A. carotis communis ile birlikte seyreder. A. carotis communisve vagosympathic kök bir kılıf içinde bulunur. Keza hatırlayınız; trachea ile oesophagus arasında n. la- ryngeus recurrens bulunur. N. laryngeus cranialis n. vagus’un kolu olup larynx’e gider, m. cricotyroideus’u innerveeder. Sinir tamamen sensitiftir. Larynx’in diğer kaslarını n. laryngeus caudalis innerve eder.

   Kulakların cranio-medial’inde cartilago scutiformis bulunuT ki bu kulak kaslarına orijin verir. Göz kapaklarının etrafını m.

    

   orbicularis oculi teşkil eder. Angulus oculi medialis’te bir palpebral ligament vardır, bunun ventral’inde m. malaris yer alır. Üst göz kapağında {pal- pebra superioris) m. orbicularis oculi ile münasebette olan zayıf bir kas

 

N. glossopharyngeus aşağı ve ileri doğru hemen hyoid kemiğinin arkasında seyreder,

 

 

 

pharynx ve lingua’ya kol verir. Dilin caudal 1/3 ü ve pharynx için sensitif, m. stylopharengeus için motor bir sinirdir. N. vagus, ramus pharengeus adında bir kolunu pharynx’e gönderir.

 

iskelet kaslan orijin itibariyle ikiye ayrılır.

 

• Myotomdan segmental

 

1. 1. olarak menşe olan iskelet kasları, bunların cranial olanları nn. cervicalesile caudal olanlar ise nrı. sacrales ile innerve edilir.

 

• Branchial

 

1. arcus’tan ve visceral keselerdan (embriyonal olarak) menşe alan iskelet kasları. Bu keseler visceral’dir, binanaleyh iskelet kası olup ta visceral olan kaslar da vardır. Bunlar yüz, çene, pharynx ve bazı boyun kaslarıdır, örneğin; m. brachiocephalicus’un cervical por- tion’u, m. sternocephalicus ve m. trapezius, m. omotransversarius gibi. Bunlara giden cranial sinirler, 5,7,9,10,ll’dir. Başta ordiner olan iskelet kasları dil ve gözdeki kaslardır.

 

Vagosymathic sinirin başa yakın nihayetinde gangilon cervicale craniale bulunur, bu sympathic bir ganglion’dur ve bir bezelye büyüklüğündedir. Ayrıca yine bu sahada in. retropharyrıgeus bulunur ve

 

 

 

larynx, pharynx’in lenfinin drenajım sağlar.

 

A. occipitalis,

 

 

 

fossa atlantis’e a. carotis interna ise fissura petroba- silaris’e doğru seyreder. Sonki pharynx’eküçük bir kol olan ramus pha- ryngeus’u gönderir. A. occipitalis’ten ayrılan bir kol A. meníngea cau- dalis cavum cranii’ye girer. Bu damar için kemikten bir oluk vardır.

 

A. maxillaris externa,

 

 

 

mandibula’nm ventral kenarına geçtikten sonra A. facialis olur. Bu arterinin geçiş yerinde A. sublingualis’i dil altına gönderir. N. trigeminus ’un (V. çift beyin siniri) üç ana kolu olduğunu söylemiştik. N. mandibularis kolu, for. mandibulae’ye gele- meden n. lingualis adında bir kol verir, bu dilin rostral 2/3 ünü innerve eder, dilin caudal 1/3 ü n. glossopharyngeus tarafından innerve edilir. Bunlar sensitif ipliklerdir. N. lingualis’ten n. mylohyoideus ayrılır ve iki corpus mandibulae arasında ve hemen derinin altında bulunan m. mylohyodeus’u innerve eder. Ana kol, m. temporalis, m. pterygoideus ve m. masseter’e kol verir. İlk ikisi ramus mandibulae’nin medial yüzündedir.

 

N. massetericus

 

ise incisura mandibulae’den geçer ve m. masse- tericus’a erişir. Ayrıca yanak kasları olan m.

 

 

 

buccinatorius’a giden kol yine n. mandibularis’ten ayrılır. N. lingualis başlangıcında, n. facia- lis’ten çıkıp fissura petrotympanica vasıtasıyla cavum cranii’yi terke- den chorda tympani ile birleşir. Chorda tympani dilde tad tomurcuklarına gider.

 

Şimdi arcuH /.ygomaticus’u ayırınız.

 

M massetericus'u

 

mandibula’dan ayırınız. Keza mandibula’mn

 

 

 

111 o«- muBCulnris’ini ramus mandibulae’yi de ayırdığımız takdirde m. plfrygoideuti görülür. Bunun medial olanı m. ptorygoideus medialin ıılııp, mnndibula’nın ramus’unun iç yüzüne, lateral olan condylus man- tUhulae ve meniscus’a yapışır. Her ikisi de mandibula’yı kaldırırlar.

 

Arcutı zygomaticus

 

ayrıldıktan sonra Gl. zygomatica veyahutta Ol, orbltalİH adında tükürük bezlerine rastlanır. Bu sahada canalis

 

 

 

alaria bulunur ve kanaldan n. maxillaris interna’nın geçtiği görülür. Bunlar Ionnii ptorygopalatina’ya giderler. Bu fossa’da en büyük foramen for iiuixillaris olup, canalis infraorbitalis’in caudal deliğidir.

 

N.

 

 

 

maxillaris

 

bu fossa’da n. palatinus majör, minör gibi birkaç Kol vererek n. infraorbitalis olarak kanalda seyreder. A. maxillaris in- Icrna’da A. ophthalmica'yı göze gönderdikten sonra n. maxillarisgibi Hoıı kollarına ayrılır.