Veteriner | Penis?in ventral yüzünde preputium?a bir ensizyon

Veteriner |

PENİS

Penis’in

ventral yüzünde preputium’a bir ensizyon yapıldığında ,r kas olan musculus retractor penis görülür. Sağlı ve sollu olan iki an yanadır.

 

Penis, arcus ischiadicus

’dan iki kök halinde (

radix penis) başlar, ır sağda ve solda olmak üzere penis kökünü teşkil eden kısımları raber crura diye isimlendirilir.Her bir crura, corpus cavernosum nu örten musculus ischiocavernosus’dan meydana gelir. Corpus pe- Lİ crura’nın birleşmesinden oluşur. Penis’in iki kökü arasında ve ra ’nın etrafında musculus bulbo cavernosus bulunur. M. retractor ise orta hat üzerinde ve m. bulbo cavernosus’un ventral’inde yer Corpus penis’ten sonra glans penis gelir. Glans penis preputium’un e penis’in serbest olan kısmıdır. Penis erektil bir doku ihtiva eder, til doku penis’i saran tunica albuginea’nın penis’in içine erdiği septula’lar arasında bulunur. Urethrasidik kesesinden {ve- urinaria) başlar, arcus ischiadicum'a gelince penis’in içine girer, burada urethrabir genişleme yapar. Urethra’nın bu kısmına Bul- ırethra denir. Bunun duvarı erektil dokuya sahiptir. Bulbus urethra, :ulus bulbocavernosum tarafından örtülmüştür. Köpekte median a sağ ve sol corpus cavernosum penis’i birbirinden ayıran fîbröz bir um vardır. Yüzlek olarak her bir corpus cavernosum penis kollagen lastik ipliklerden oluşan tunica albugineaile sarılır. Ancak erek- ıda, corpus cavernosum penis’in rolu sınırlıdır.

Penis’de bir de

corpus caveronus urethravardır. Bu penis’in ureth- jin olan oluğunda oturan urthra’yı çepeçevre ve bütün uzunluğunca ın ve süngerimsi duran corpus cavernosum pemslrinden daha belirtir. Süngerimsi boşlukları büyüktür.

Glans penis iki kısımdan oluşur:

• Bulbus glandis,
• Pars longa glandis,

Bulbus glandis,

corpus cavernosum urethra’nın bir gelişmesidir ve is’in içinde bulunan os penis’in proximal kısmını sarar. Bu saha iş venöz sinus’lan ihtiva eder.

 

Pars longa glandis,

bulbus glandis’den çok daha az genişleme ka- yetindedir. Oh penis,

corpus cavernosum penis’in kemikleşmiş distal

dorsalis

 

 

 

penis

 

olarak devam eder. Penis’te bulunan erektil doku kan ile dolar. Kan penis’teki özel bir valvulersistem sayesinde penis’i tekede- mez. Arteriler devamlı kan pompa ettikleri ve kavernöz dokuyu yahut venleri doldurdukları halde kan penis’i bir müddet terkedemez. Bu mekanizmayı fizyoloji derslerinde daha etraflıca öğreneceksiniz.

perineum bölgesini ve rectum’u innerve eden kollar verir. Perine bölgesine giden kolu anus ve scrotum etrafındaki deriyi innerve ec Rectum’a giden kollar ise m. sphincter ani

 

externus, m. ischiocaveı sus, m. bulbocavernosus, m. ischiourethralis ve m. retractor penis’i nerve ederler. Düz kas olan m. retractor penis, Sympathieve parasj pathic uyarımları kabul eder. N. pudendus’un kendisi penis dorsal’inde n. dorsalis penis olarak glans penis’in cranial nihayet kadar seyreder, bu glans penis’in sensorik siniridir, penis ile ilgili c kan damarları, sinirleri, erektil doku yapısı dişi köpekteki clitoris (bızır) aynıdır, ancak urethra’nın durumu dişide erkeğinkin farklıdır.

 

A. ve

 

v. pudenda externa, funiculus spermaticus

 

içinde seyretn ler. ancak bunlar canalis inguinalis’den geçerler. A. iliaca interna direk devamı olan A. pudenda interna, arcus ishiadicus üzerini geçer. Ve penis, clitoris, vulva, reetum’un nihayeti, perineum’a özel 1 lar gönderir. Funiculus spermaticus içerisinde bulunan damarlar A. ve V. testicularis olarak adlandırılır. Şu halde funiculus sperm cus, tunica vaginalis propria, duetus deferens, a. ve v. testicularis spermatica interna)sinirler ve lenf damarlarından oluşur.

 

Şimdi boyun ve omuz bölgesinin yan taraflarını in leyebilmek için deriyi ventrol olan dorsal-median hatta k dar ayırınız.

 

Hemen deriye bitişik m. cutaneus trunci görülür, bunun iplikl nin istikameti vertical’dir. Bu deri kası diz eklemine kadar uzanır eklemin cranial’inde kavramı oluşturur. Dirsek eklemi hizasında (< cubiti) m. latissimus dorsi ve m. pectoralis’in iplikleri ile birleşir. I bu bölge deri kasının iskelet ile birleştiği yegane yerdir.

 

Şuanda costalar arasındaki intereostal damar ve sin leri disseke ediniz.

 

(A., V., N. intereostalis).

 

M. latissimus dorsi

 

ve karın kasları, bel ve göğüs bölgesinde k vetli bir fascia’dan çıkar. Bu fascia thoracolumbalis’dir. Biliyorsun kaslar genellikle tendo ile başlar tendo ile son bulur. Tendolar eksi yetle yuvarlaktır ve kollagen bağdoku ipliklerinden oluşur. Aponeu ise tendoların çok yassı adeta ince tabaka halinde olan şokliı örneğin: karın kaslarında olduğu gibi.

 

Perimysium kasları saran onları deriden ayıran bağdoku tabakasıdır.

 

M. latissimus dorsi, fascia ile başlar fascia ile son bulur. Heri omuz ekleminin önünde ve m. brachioccphalicus'un altındıı bir veya kııç lenf yumrusu görülür. Bu lymphonodi cervicales superficialcs't

 

 

Şekil 9. Omuz bölgesi ve a. omocervicalis’in kolları, a) m. barchiocephalicus, b) m. sternocephalicus, c) lnn. prescapulares, d) a. omocervicalis’in ascendens kolu, e) a. carotis

 

communis, f) ramus musculans, g') v. omocervicalis, h) v. jugulans externa, h") a. omocervicalis’in descendens kolu, i) m. pectorolis profundus, ı) m. pectoralis su- perf. j) ön bacak, k) v. cephalica humeri, 1) v. cephalica humeri’nin distal kolu, m) r. su- prascapularis, n) ramus supraspinalis o) m. omotransversarius, p) m. supraspinatus, r) a. omocervicalis’in yüzlek boyun kolu, ş) m. deltoideus u) m. trapezius, v) m. brac- hiocephalicus (Miller’den).

 

İlerde de görüleceği gibi kaslar

 

segmental olarak innerve edilirler. Ancak embriyolojik olarak belli kaslar (bunlar embriyoda brachial kavisden kaynak alırlar), segmental olarak innerve edilmezler. Örneğin; yüz, çene, pharynx, larynx,bazı boyun kasları (m. brachioce- phalicus’un boyun parçası, m. sternocephalicus, m. omotaransversarius, m. trapezius ).

 

Şimdi m. latissimus dorsi ve m. tarpezius’a yarım daire tarzında bir ensizyon yapınız.Ayrıca m. omotarnsversa- rius’u kesiniz.

 

Bu kası keserken bölgedeki damarlara, lenf yumrularına ve n. ac- cessoris’a dikkat ediniz. Bacağın

 

medial yüzünde m. pectoralis’i de kesmek suretiyle ön bacağı vücuda asan kaslardan bir çoğunu kesmiş oldunuz. M . trapezius’un cranial porsiyonu bacağı cranial’e ve dorsale, caudal porsiyonu caudal’e ve dorsal’e doğru çeker.

 

Mm.

 

pectorales’ler

 

, bacağa adductio hareketi yaptırdığı gibi cau- dal’e doğru da çeker. M. omotransversarius bacağı cranial’e yöneltir. M tarpezius’un altında m. rhomboıdeus bulunur. Şimdi, m. rhomboideus'c bakınız. Kasın thoracal kısmı scapula’nın vertebral kenarına yapışır Ancak bu kas segmental olarak spinal sinirlerle innerve edilir. Yani cervical ve thoracal sinirlerin dorsal kollarından ayrılan kollarla in nerve edilir.

 

Şimdi, m. rhomboideus’un scapula’ya olan bağlantısını ayırınız.

 

Böylelikle ön bacak yalnız, m. serratus ventalis, damar ve sihirlerle asılı bir vaziyette durur. Bu kasın yani m. serratus ventralis’in iki kısmı vardır,

 

cranial olan porsiyonu boynun caudal yarımını teşki eden vertebrae cervicales’in proc. transversuslarından caudal scapu- la’nın medial yüzünde bulunan facies serrata’lara yapışır ve yelpaze tarzında bir kastır.

 

Costa’\ar

 

(kaburga), cavum thoracis’in yan duvarlarının iskeleti

 

ni yapar. Caput costaeve tuberculum costaekaburga kemiğinin proximal nihayetini teşkil eder. Bunların distal’inde corpus costaeyani uzun kısım, ventral’de de corpus costae’ye yapışan cartílago costae bulunur. Kaburganın başı bitişik vertebra ile eklemleşir. Örneğin, VII. costae’mı başı VI. ve VII. vertebra thoracica ile , tuberculum costae’si VII. sırt omurunun proc. transversus'u ile eklemleşir. Kaslar kaburgaları ileri doğrı çektiği zaman kaburgaların corpus’lan cranial’e doğru gider ve thorax inspirasyonda (nefes alma) olduğu gibi genişler. Aksi harekette yani ek spirasyonda (nefes verme) göğüs boşluğu küçülür.

 

M. serratus ventralis’in üzerinde seyreden bir sinir vardır. Bu n thoracicus longus’dur. Hemen m. serratus ventralis’in, m. pectoralis profundus’un

 

dorsal kenarında In. axillarisyer alır. Bu lenf yumrusu üç cranial memenin lenf damarlımı kabul eder. Birinci memenin lenf serbest olarak, ikinci ve üçüncü memenin lenfi müşterek olarak in. ax illaris’e akar. İnsanda meme extirpe edildiği zaman bu lenf yumrusu d< çıkarılır.

 

Şimdi göğüs boşluğunun giridine bakınız. Hemen, I. costa’nın bi tuz cranial’inde

 

pleura uzantısınının yaptığı bir kese vardır. Buradn u jugularis externaile v. axillarisbirleşir. Her ikisinin birleşmesinden i» brachicephalicus meydana gelir. Yine bu sahada In. cervicalis super ficialin’in bulunduğu bölgeye giden a. omocervicalis bulunur. Thorıı» Uİrldinde bulunan trachea, esophagus, truncus vagosympathicus, a. caro lin communis vo lenf damarlarını daha sonra ırörocoffiz.

 

THOItAJCIN DtSEKStYONU

 

M. scalenius,

 

boynun caudal yarımında vertebrae cervicales’in •oc. transversus’ları üzerinde olup caudal’e doğru üç kısım gösterir, orsal olan iki porsiyon kaburgalar boyunca uzanır ve ventral olan I. co- ,n’ya yapışır. Tam bu sahadii m. rectus thoracis’in başlangıcı bulunur, u kasın insertio’su kaburgalar üzerinde bir fascia vasıtasıyla olur, ynı fascia’dan m. rectus abdominis çıkar. Cranial grubun kas iplikler- ıin istikameti caudal’e ve ventral’e doğru olup costa’lar Üzerine

 

Şekil 12. Erkek gentital organlarına ait

 

diagram, a) colon, b) prostat, *c) ductus deferans, d) ureter, e) lig, laterale vesicae, f)vesica urinaria, g) periton’um visceral yaprağı, h) a. ve v. nervus spernutica interna, 1) anulus vaginalis, i) peritom’un parietal yaprağı, j) os penis, k) pars l>nga glandis, 1) preputium’un parietal yaıprağı, m) preputium’un visceral yaprağı, n, bulbus glandis, o) tunica vaginalis proprua, p) tunica vaginalis communis, r) scrotim’un ligamenti, s) epididymis, ş) corpus* cavemo- Hum penis, t) corpus cavernosurr urethra, u) urethra, v) m. bulbocavernossus, w) m. rotractor penis, x) symphysis pevis, y) m. urethralis, z) m. sphincter ani ext. (Mil- ler’den).

 

yapışırlar. Hemen

 

thorax’in ortasının caudal’inde caudal grup bulunur. Bunların istkametleri cranial’e ve ventral'e doğrudur. Thoraco-lumbal fascia lumbal bölgede kalındır. Mm. obliquus abdominis ve transversus bu fascia'dan çıkar. Yine sonuncu costanın caudalinde bulunan m. retractor castae bu fascia'dan orijin alır. Göğüsün cranial kısmında fascia derin ve yüzlek iki tabakaya ayrılır. Superficial olandan m. latissi- mus dorsi çıkar. Derin tabaka cranial'e doğru ilerler m. serratus dorsalis cranialis' e ve scapula'nın medial tarafında bulunan bazı kaslara orijin verir. M. serratus dorsalis cranialis'ler inspirasyonda, caudal- is'ler ise ekspirasyonda rol oynar. Hatta mm. scaleni inspirasyona yardım eder. Costalar arasında iki tabaka kas vardır. External olan kas tabakasının iplikleri caudal'e ve ventral'e doğru olup m. intercostalis externusadını alır. Diğerinin kas iplikleri ventral'e ve cranial'e doğrudur, m. intercostalis internus adını alır. Birinci tabaka inspirasyonda rol oynar. M. intercostalis externus ayrıldığı takdirde m. intercostalis internus görülür. Bu kas columna vertebralis'den sternum'a kadar bütün intercostal sahayı kaplar. Halbuki m. intercostalis externus cartílago costae hizasına kadar uzanır. Cartílago costae'ler arasında (ilk, iki, üç intarcostal saha hariç) Mm. intercartilaginei externiyer alır. Hemen m. intercostalis internus'un altında fascia endothoracica, bunun da altında pleurabulunur.

 

Şimdi

 

fascia thoracolumbalis' i lumbal vertebra'1 arın proc. transversus'ların uçlarının biraz medial'inde, median hatta paralel olarak kesiniz.

 

Dikkat ediniz,

 

fascia bel bölgesinde epeyce kalındır. Bu caudal'e doğru Facia glúteaile devam eder. Bu Fascia lumbal omurların proc. transversus'larına yapışır. Tam bu sahada da karın kasları çıkar. Bel bölgesi m. longissimus ve m. intertransversalis'in bir kısmı ile doldurulmuştur. M. longissimus'un üzeri tendinöz bir görünüme sahiptir. Kasın medial kısmı m. longissimus lumborum , lateral kısmı m. ilio- coHtalis lumborum adını alır. Göğüs bölgesinde, medial porsiyon m. ilio- costalis thoracis dir. M. longissimus thoracis, cidago bölgesindö medial olan m. spinalis, lateral olan m. longissimus cervicis'e ayrılır. Gerek m. longissimus gerekse m. iliocostalis'in kas iplikleri kasların bütün uzuluğunca devam etmez. Yer yer yapışma yerleri gösterir. Mm. longis- Mİmus ile m. iliocostalis arasında spinal sinirlerin dorsal kolları bulunur. önceden de bildirdiğimiz gibi fascia thoracolumbalis'in superficial tabakası karın kasları ve m. longissimus dorsi'ye orijin verir. Derin tabaka scapula'nın medial yüzüne geçmeden önce m. serratus dorsalis rranialis’e orijin verir. Buna ilâveten m. splenius, m. semispinalis ca />itİH aynı fascia'dan çıkar. M. splenius başa kadar uzanır. Eğer bu kas kııldınrlırsa altında thoracolumbal fascia'nın derin tabakasından 

 

çıkan (bazen iskeletten de çıkabilir) m. semispinalis görülür. Bu m. longissimus thoracis'in iki kısmı arasındadır.

 

Şimdi boyun omurlarının proc. tnasvarsus' larına yapışan m. longissimus cervicis, m. serratus ventralis'in

 

cervical porsiyonu ve m. scalenius'u disseke edini z.

 

M.

 

spinalis son boyun omurlarının proc. spinalis'lerine yapışır. M.semispinalis capitis, vertebra'ların proc. articularis'lerinden çıkarlar. Bunun lateral porsiyonu m.complexus, medial porsiyonu m. biventer cervicis’dir. Her iki tarafın m. semispinalis capitis'i arasında axis(ikinci vertebra cervicalis) ile ilk thoracal omur arasında sarı elastik ipliklerden oluşan lig. nuchaebulunur (şekil: 7). Bu ligament ot yiyen hayvanlarla (örneğin atta) çok gelişmiştir. Boyun bölgesinde verte- bra'ların dorsal kısmı üzerinde oturan mm. multifidi, proc. transversus'lar arasında yerleşen mm. intertransversarii'\erd\r. Göğüs bölgesinde m. multifidus ların altında mm. rotatores, medi- al'inde mm. interspinales'ler bulunur.

 

İki

 

vertebra arasında bir delik (foramen intervertebrale)vardır. Buradan sinirler çıkar. Dorsal kolları boyun bölgesinde mm. multifidi ve m. spinalis'in lateral'indedir (şekil: 10)

 

Carnivorlarda

 

Columna vertebralis'i oluşturan vertebra'lara ait formül C7T13L7s3cy20-23 şekilindedir. Vertebra cervicalis'ler nisbeten uzuncadır. Corpus vertebra'lar I. 'den VII. 'ye doğru uzunlukça kısalır ve dorso-ventral olarak basıktır. Caput vertebrae konvex, arka eklem yüzü hafifçe coscavdır. II., III., IV. vertebra cervicalis'in proç. spinal- is'in pro. spinalis'i belirgin, III. 'nün ki alçak crista halindedir. III., IV., V.'nin proc. transversus'ları ventral'e ve caudal'e doğru uzanır ve ikiye ayrılır. Vl.'nın proc. transversus'nun büyükçe ve dörtgen şeklinde bir kısmı ile kısa, dışarıya doğru yönelen diğer bir kısımdan oluşur. VII. vertebra kısadır. Bunun proc. spinalis'i uzun ve tek proc transversus'a sahiptir.

 

III.,

 

 

 

IV., V.'nin proc. articularis caudalis'i üzerinde tuberculum görülür. Buraları kasların yapışması için çıkıntılardır. Bunlar küçük ruminantlarda yoktur.

 

Atlas'ın arcus ventralis'i önden arkaya daralır ve arkada küçük çıkıntaya sahiptir. Ala atlantis'ler geniş, hemen hemen tamamiyle hor- i/.ontaldir. Kelebeğe benzer.

 

For. alare yerine incisura alaris bulunur. Foramen transversarium mevcuttur. Axts'de dens yuvarlak ve occiput'a ulaşır, Proc. spinalis crista halinde uzunluğu dens'in cranial ucuna kadar uzanır,Crista ventralis belirgin, proc. transversus'lar, tek, sivri arkaya ve dışarı doğru yönelir ve for. transvarsarium ile delinirler, Proc.

inalis caudal'de iki proc. articularis'e ayrılır.

 

Vertebra thoracicae

 

'da corpus geniş, son iki yahut üçüncü de capu- ilı cotftae için arka eklem yüzü göstermez. Sırt omurları öndekiler ışında proc. transversus üzerinde proc. mamillaris'leri taşır ve tuber- ilum costae'ler için eklem yüzlerine sahiptir. Son üç vert. thoracical’da rcus vertebrae'nin caudo-dorsal kısmında sağlı sollu proc. accessorius' ır bulunur. îlk üç proc. spinalis hemen hemen eşit uzunlukta olup geriye oğru yavaş yavaş alçalırlar. Onbirincinin proc. spinalis'i sonuncuya adar öne doğru meyillidir.

 

Yedinci

 

lumbal vertebra belirli olarak dorso ventral basıktır, .’den sonuncuya doğru corpus genişlikleri, uzunluklar ise VI. 'ya kalır artar. Proc. transversus'lar yassı, cranio-ventral istikamettedirler. *roc. accesssorius'lar ilk beşin arka arcus vertebra'ları üzerinde bululur. Proc. articularis cranialis ler büyük olup üzerilerinde proc. mavnil- ans’ler bulunur.

 

Sacrum birbiri ile birleşmiş üç vertebra'dan oluşur, kısa, geniş ıutta dörtgen biçimindedir. Proc. spinalis'lerin 2. ve 3. sü birleşmiş ve :rista şeklini (crista sacralis media ) almıştır. Dorsal’de iki çift forami- la sacralia dorsalia bulunur. Bunlardan Nn. sacrales in ramus dorsal- s ve damarlar geçir. VI.

 

vert. lumbalis, I. vert. sacralis'in proc. articu- aris cranialis'i ile eklem teşkil eder. Foramina sacralia ventralia 2 çift >lan Nn. sacralis'in ventral kollarını ve damarlarına yol verir. Verteb- •a’ların proc. transversus'ları birleşerek crista sacralis lateralis îluşur.

 

Ala ossis sacri,

 

geniş ve dik pozisyondadır,

 

Promontoriumbelirgindir.

 

Vertebrae coccygeae

 

6-23 arasında değişir. IV.,

 

V., VI. kuyruk omuru corpus'unun ventral'inde yapı;ık V yahut Y şeklinde arcus he- malis bulunur. Bunun içinden a. sacralis media. geçer. Uzun kuyruklu köpeklerde sacro coccygeal bölge "S" şeklindedir.

 

Costae,

 

köpeklerde kaburgalar 13 çifttir. Bunların dokuzu sternal dördü asternal'dir. Costalar dar ve kalın, ortadakiler uzundur. Sonuncu costa çoğunlukla yüzer costa'dır. Son iki yahut üç costa'nın caput'u bir vertebra ile eklem teşkil eder. Cartilago costalis'de yuvarlaktır.

 

Göğüs bölgesinde m. iliocostalis'ler kaldırılsa costa'lardan çıkıp cranio-dorsal olarak seyreden öndeki göğüs omurunun proc. transver- sus'una yapışan küçük kas demetleri vardır. Bunlar Mm. levatores costae'

 

dir.