Veteriner |
GASTER
Gaster-ventriculus
(mide), sindirim kanalının genişlemiş bir kısmıdır. Musculo-glanduler bir organ olup hepar’ın
caudal yüzünde bir concavité teşkil eder. Eosophagus’un girdiği yer cardia, çıkıt kısmı py- lorus’dur. İkisi arasında corpus ventriculi bulunur. Girintili yani con- vex olana curvatura minusve çıkıntılı concav curvatura majus’u vardır. Cardia’da m. sphincter cardiae mevcuttur. Hepar, vücudun en büyük bezidir ve exocrin, endocrin salgıya sahiptir. Safra, exocrin, kana sevkettiği diğer maddeler endocrin salgısı olup; yağ, şeker metoboliz- masında rol oynar. Lobus hepatis sinister, lobus hepatis dexter,ikisi arasında lobus quadratusve caudal’inde lobus caudatus’& sahiptir. Sağ ve sol loblar da lateral ve medial lopçuklara ayrılır. Lobus caudatus ise snğ tarafta ve caudorsal olarak processus caudatus’a sol tarafta dil şeklinde processus papillaris’e sahiptir. Lobus quadratus, vesica fellea
(safra kesesi) için
fossa vesicae fellea’yıtaşır. Hepar’ın hilus bölgesine orta hepatisdenir. Lig. triangulare dextrumve sinistrum’\a.Tvasıtasiyle diaphragma’ya bağlanır. Lig. coronarium, v. cava caudalis’in etrafında olup lig. falciformissol medial lop ile sağ medial lobun arasından başlar, umbilicus’a kadar gider ve hepar, lig. hepatorenaleile ren dex- ter’e(sağ böbrek) bağlanır. Hepar peritondan gelen túnica serosa ve onun altında capsula fibrosa perivascularisile sarılmıştır.
Safra karaciğerde yapılır. Ductuli hepaticae ile sevkedilir.
Vesica fellea'dan çıkan kanal ductus cystuicus adını alır. Ductus cysticus, ductuli hepaticae’\er\e birleşir ve ductus choledocus olarak pyloris’in gerisinde pancreas’ın ductus pancreaticus ventralis’i ile beraber duode- num’un (12 parmak barsağı) papilla duodeni’sine açılarak safrayı buraya boşaltır.
Midenin kan damarları hem
curvatura minör hem de curvatura majör da yer alır. Dolayısıyle operatör mideye ensizyonu her iki curva- tur¿ arasında yapar.
Duodenum intestinum
tenue’nin (ince barsaklar) ilk kısmıdır ve mesenterium ile asılır. Burada duodenum’a bitişik açık pembemsi renkte pancreas yer alır. Pancreas hem exocrin hem de endocrin bir bezdir (şekil 24). Endocrin salgısı insulin’dir. Bu pancreas’ın langerhans adacıkları tarafından salgılanır ve protein hormonudur. Exocrin salgısı pancreas sıvısındaki üç esaslı enzim ihtiva eder. Yağlar, carbo- nyhdratlar ve protein üzerinde rol oynar. Pancreas V şeklinde bir organdır, lobus pancreatis dexteryahut caput pancreatis ve lobus pancreatis sinister yahut cauda pancreatis’den meydan gelir. Ductus pancreatis ventralis ve dorsalis adında iki kanalı vardır. Birincisi ductus pancreaticus accessorius olarak da bilinir. Bu ductus choledocus (ductus cysticus ile ductuli hepaticae’lerin yaptığı tek kanal) ile beraber duodenum’da büyük papilla yanına, diğeri küçük papilla civarına açılır.
Barsakları çektiğimiz zaman bunların lumbal omurların vent- ral’ine asıldığını görürüz. Bu asma işi mesenterium vasıtasıyla olur, bu sahaya
da radix mesenterium denir. Köpekte barsaklar diğer hayvanlara nazaran kısadır. Duodenum geniş bir mesoduodenum’a sahip olup ileriye doğru seyreder ve midenin arkasında jejunum olur. Duodenum’un sol kısmı bir periton dürümü ile mesocolon’a bağlanır. Duodenum pylo- rus’d& başlar, caudal’e biraz da dorsal’e doğru seyreder, önce heparın visceral yüzü üzerinde, sonra sağ fossa paralumbalis ile temastadır. Pel- vis’e yakın medial’e doğru döner, sonra colon’un medial kısmı boyunca ileriye doğru gider ve ren sinister’e kadar gelir ve radix mesentericushizasında jejunum’a geçer. Mesoduodenum’un ilk kısmı pancreas’ın sol kısmını ihtiva eder, ince barsaklar sayısız kıvrımlar yapar ve sublum
bal bölgeye geniş bir mesenterium’la bağlanırlar. înce barsakların Bon kısmı ileum’dur. Bu ostium ileo-colicum ile colon’a açılır, jejunum il© ileum’un sınırını plica ileo-cecalis verir. Bu plica cecum’dan başlar ile* um üzerinde devam eder. Bittiği yer, jejunum’un sonudur.
Kalın barsaklar
(intestinum crassum),
caecum ile başlar (şekil 26). Bu virgül tarzında olup vücudun sağ tarafında bulunur. Bundan sonra colon gelir. Colon ileri doğru gider. A. mesenterica cranialis’in önünden orta hattı transversal olarak geçer. Bu kısım colon transver- s um’dur. Bundan sonra colon descendens olarak pelvis’e doğru gelir ve rectum olur. Duodenum colon’un aksine A. mesenterica cranialis'\n caudal’inden orta hattı transversal olarak geçer.
Aorta,
hiatus aorticus’dan geçip karın boşluğuna gelince a. phreni- ca abdominalis’i verir ondan sonra büyük bir damar olan A. coeliaca ayrılır. A. coeliaca, sol tarafa A. lienalis, sağ tarafa A. hapatica, ortada A. gastrica sinistra’yı verir. A. hepatica, hepar’a birkaç a. hepatica verdikten sonra ikiye ayrılır. Biri
A. epigastrica dextraolup curvatura mi- nor’a gider, diğeri A. gastro-duodenale olup bu da A. gastroepiploica dex- tra’yı curvatura major’a A. gastrica dextra’yı da curvatura minor’a gönderir. Ayrıca A. gastroepiploica dextra’dan bir kol ayrılır ve A. pan- creatico-duodenalis olarak duodenum ve pancreas’a gider. A. gastrica sinistra direk olarak curvatura minor’a gider ve soldan gelenle ağızlaşır. A. lienalis’in bir kolu A. gastroepiploica sinistra olup curvatura major’a gider ve sağdan gelen ile ağızlaşır. Damarın kendisi dalağn gider. A. coeliaca’mn caudal’inde A. mesenterica cranialis çıkar. Bundan büyük bir A. jejunalis ayrılır, sonra A. colica communisçıkar ki bu
o. colica media’yı colon transversum’a, A. colica
dextra’yi colan’a devamı da A. ileo-cecocolica olarak ileum, caecum, colon’u besler. A. colica communis’den sonra A. pancreatico-duodenalis ana kökten, yani A. mesenterica cranialis’den çıkar ve A. pancreatico-duodenalis ile ağızlaşır. A. colica media’dan çıkan bir kol da A. mesenterica caudal- is’den ayrılan A. colica sinistra ile ağızlaşır.
A. mesenterica cranialis ile caudalis arasından sağlı sollu ren’lere giden A renalis’ler ayrılır. Hemen bunlaın arkasından ise erkeklerde A. testicularis , dişilerde A ovarica’lar çıkar. V. cava caudalis arka bacaklardan oluşan v. iliaca communis’lerin birleşmesi ile olur. Bel bölgesinde aorta’nın sağ tarafında bulunur ve cranial’e doğru seyreder, sağ böbrek hizasında böbreğe temas eder.